دندان قروچه در کودکان:علت، علائم،تشخیص، پیشگیری و درمان

دندان قروچه(bruxism) که با عنوان دندان سایی نیز شناخته می‌شود، یک عادت طبیعی در میان کودکان، به ویژه کودکان زیر 11 سال است. دندان قروچه در کودکان در حوزه رفتار طبیعی اندازه گیری می‌شود. هنگامی که دندان قروچه موجب درد شدید دندان، سایش یا مشکل خوابیدن در کودک می‌شود، باید از آن بعنوان یک مسئله و مشکل یاد کرد و در پی رفع آن برآمد.

با این حال، در موارد کمی دندان قروچه در کودکان ممکن است شدید و مکرر باشد به اندازه‌ای که می‌تواند منجر به سردرد، دندان‌های آسیب دیده و اختلالات و مشکلات مرتبط با آن شود. ضروری است که علائم و نشانه‌های دندان قروچه در کودکان را بدانید، زیرا کودکان مبتلا به عارضه‌ی دندان قروچه تا زمانی که عوارض مشکلشان ایجاد شود، از مشکلشان مطلع نیستند.

دلایل 

کارشناسان درباره علت دقیق دندان قروچه در کودکان مطمئن نیستند. در موارد کم، کودک می‌تواند به دلیل اینکه دندان‌های بالایی و پایینی به درستی مرتب و تراز نیستند، دچار دندان قروچه شود. برخی این کار را به عنوان پاسخی به درد انجام می‌دهند، مانند درد و ناراحتی زمان دندان در آوردن  یا گوش درد. کودکان همچنین می‌توانند برای تسکین درد دندان‌‌هایشان را روی هم بسایند ، شبیه به مالیدن عضله‌ی دردناک. معمولا استرس و تنش یکی دیگر از دلایل دندان قروچه در کودکان است. برای مثال، یک کودک ممکن است در مورد امتحان در مدرسه یا هر تغییری در روال زندگی خود (معلم جدید یا خواهر برادر جدید) نگران باشد. حتی دعوا با خواهر و برادر می‌تواند موجب استرسی شود که موجب بهم فشردن فک‌ یا دندان قروچه در کودکان شود.

برخی از کودکان که بیش از حد فعال و بی‌قرار هستند نیز دچار مشکل دندان قروچه هستند. بعضی از کودکان مبتلا به عارضه‌های پزشکی دیگر مانند فلج مغزی می‌توانند مبتلا به دندان قروچه شوند.

دلایل احتمالی روانی یا جسمی برای دندان قروچه در کودکان عبارتند از:

• تراز غیر طبیعی دندان‌های پایین و بالا (مال اکلوژن)
• سایر مشکلات خواب مانند وقفه تنفسی در خواب
• ورود ریفلاکس اسید معده به مری

علائم 

موارد زیر علائم و نشانه‌های دندان قروچه در کودکان است:

• آسیب ناشی از جویدن داخل گونه
• دندان‌هایی که شکسته، مسطح، لق  و یا ترک خورده  هستند
• نمایش لایه‌های عمیق‌تر دندان ناشی از مینای دندان آسیب دیده و ساییده شده
• افزایش حساسیت دندان
• درد فک یا سختی یا درد صورت
• دردی که شبیه به گوش درد است، اما مشکل گوش نیست
• عضلات فک خسته یا سفت

تشخیص 

بسیاری از کودکان مبتلا به دندان قروچه می‌باشند اما از آن مطلع نیستند. در بیشتر موارد، خواهر و برادر یا والدین کسانی هستند که این مشکل را شناسایی می‌کنند. برخی علائم برای تحت نظر گرفتن عبارتند از:

• درد هنگام جویدن غذا.
• صدای ساییدن دندان هنگامی که کودک خواب است.
• شکایت و گله‌ی کودک مربوط به درد صورت یا فک هنگامی که صبح کودک از خواب بیدار می‌شود.

اگر متوجه شدید که کودکتان دندان‌هایش را به هم می‌ساید، باید بلافاصله او را به دندانپزشک ببرید تا متخصص بتواند دندان‌های غیر معمول یا مینای آسیب دیده و لپ پر شده را بررسی و معاینه کند. متخصص همچنین آب و هوا را بر روی دندان‌ها اسپری می‌کند تا حساسیت غیرعادی را بررسی کند.

اگر متخصص متوجه آسیبی در دندان‌ها شود، ممکن است دندان پزشک از کودک شما چندین سوال روان شناختی بپرسد.

پاسخ به این سوالات به دندانپزشک کمک خواهد کرد تا علت را تعیین کند که می‌تواند روانشناختی (استرس) و یا تشریحی دندان ناهموار  باشد. این کار به دندانپزشک کمک می‌کند که یک طرح درمان موثر ارائه دهد. برای ارزیابی سطح دندان قروچه در کودکان، دندانپزشک ممکن است موارد زیر را بررسی کند:

• ناهنجاری‌های دندانی قابل توجهی مانند دندانهای از دست رفته یا شکسته  یا نامرتب بودن ردیف دندان ها.
• حساسیت در عضلات فک

آزمایش دندان نیز ممکن است اختلالات مربوط که می‌توانند شبیه گوش درد یا فک باشد، مانند اختلالات مفصل تمپوروماندیبولار (TMJ) یا عفونت‌های گوش یا دیگر مشکلات دندانی را نمایان کند.

درمان 

در اغلب موارد، نیازی به درمان دندان قروچه در کودکان نیست. بسیاری از کودکان بدون هیچ درمانی بر مشکل دندان قروچه غلبه می‌کنند. خب، اگر مشکل پیچیده باشد، رویکردی دندانی در کنار داروها و درمانها ضروری است.

رویکردهای دندانی 

اگر فرزندتان مشکل دندان قروچه دارد، دندانپزشک پس از معاینه و بررسی دقیق ممکن است راه‌هایی برای بهبودی و همچنین حفظ دندان‌ها به شما پیشنهاد کند. البته در بسیاری از موارد دندان قروچه نیاز به انجام درمان خاصی نمی باشد. اما در صورت صلاحدید دندانپزشک، یکی از روش‌های زیر برای اصلاح یا جلوگیری از هرگونه آسیب به دندان‌ها، ممکن است پیشنهاد شود

ارتودنسی 

ارتودنسی  یک روش اصلاح دندان برای دندان قروچه در بعضی کودکان است. دندان‌هایی که با هم جفت نیستند باید اصلاح شوند. در بعضی موارد شدید هنگامی که دندان‌ها دچار حساسیت می‌شوند، دندانپزشک سطوح جویدن دندان‌های کودک شما را تغییر خواهد داد.

بیشتر متخصصان دندانپزشکی انجام درمان ارتودنسی در زمان کودکی را بیشتر توصیه می‌کنند چون در بسیاری از موارد انجام آن در دوران بزرگسالی زمانبرتر است و نیاز به کشیدن دندان و جراحی دهان و دندان دارد.

محافظ دهانی 

محافظ‌های دهانی که محافظ‌های شبانه نیز نامیده می‌شوند، برای دندان قروچه در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند. آنها طراحی شده‌اند تا دندان‌ها را از هم جدا کنند و از آسیب‌های ناشی از دندان قرچه و ساییدن دندان‌ها جلوگیری کنند. محافظ‌های دهانی می‌توانند از مواد نرم یا آکریلیک سخت تشکیل شوند و روی دندان‌های پایین یا بالای شما قرار می‌گیرند.

دندانپزشک محافظ دهانی اختصاصی کودک شما را با تهیه قالب از دهان کودکتان تهیه می کند.

دندانپزشکان استفاده از محافظ دهانی custom-made را بیشتر توصیه می‌کنند چون علاوه بر متناسب بودن با دهان کودک دارای کارایی بالاتری نیز هست.

روان درمانی دندان قروچه کردن در حین خواب 

بعضی از درمان‌ها ممکن است باعث کاهش دندان قروچه در کودکان شود، مانند:

• رفتار درمانی برای دندان قروچه در کودکان. هنگامی که دندان قروچه را در کودک خود شناسایی می‌کنید، پس از آن کودکان به راحتی می‌توانند رفتار را فقط با تمرین موقعیت مناسب فک و دهان تغییر دهند. در مورد بهترین موقعیت برای فک و دهان با پزشک خود صحبت کنید.
• مدیریت استرس برای حل مشکل دندان قروچه در کودکان. بعضی از کودکان دندان‌های خود را به دلیل استرس روی هم می‌سایند، پس می‌توانید با کمک مشاوره حرفه‌ای که می‌تواند آرامش را افزایش دهد، مانند مدیتیشن یا ورزش، از مشکل جلوگیری کنید.
• تکنیک بیوفیدبک برای از بین بردن دندان قروچه در کودکان. اگر عوض کردن عادت‌ها برای کودک شما دشوار است، می‌تواند از روش بیوفیدبک بهره‌مند شود، که نوعی از داروهای مکمل است که از روش نظارت و تجهیزاتی استفاده می‌کند که به شما کمک می‌کند تا فعالیت‌های ماهیچه‌های خود را در ناحیه فک کنترل کنید.

داروها 

در برخی موارد داروها در درمان دندان قروچه در کودکان موثر نیستند. برای تعیین اثربخشی داروها نیاز به تحقیق بیشتری وجود دارد.

برخی از داروهایی که می‌توانند در درمان دندان قروچه مورد استفاده قرار گیرند عبارتند از:

• داروهای شل کننده‌ی عضله برای دندان قروچه در کودکان. بعضی از موارد ممکن است پزشک مصرف داروهای شل کننده‌ی عضلانی را قبل از خوابیدن به مدت زمان مشخصی توصیه کند.
• اگر هر گونه عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای دندان قروچه در کودکان دارید، به پزشک اطلاع دهید و پزشک بلافاصله دارو را تغییر می‌دهد.

پیشگیری 

در برخی کودکان دندان قروچه یک واکنش طبیعی به رشد و توسعه است، در حالی که اکثر موارد را نمی‌توان پیشگیری کرد. مراجعه‌ی مرتب و همیشگی به دندانپزشک متخصص کودکان می‌تواند به شما در پی بردن و درمان دندان قروچه در کودکان کمک کند.

• از پزشک یا دندان پزشک خود بخواهید که در صورتی که کودک مبتلا به دندان قروچه است، دندانهای او را بازبینی کند.
• سطح استرس فرزندتان را به ویژه قبل از خواب کاهش دهید.
• برای آرام کردن ماهیچه‌ها تمرینات کششی و ماساژ انجام دهید.
• مطمئن شوید که رژیم غذایی کودک شما شامل مقدار زیادی از مایع و آب است، زیرا کمبود آب ممکن است مرتیط با دندان قروچه باشد.